Көптөгөн 80 жана 90-жылдардан кийинки балалыкта суутек шарлары өтө зарыл болгон.Эми, суутек шарларынын формасы мындан ары мультфильм үлгүлөрү менен чектелбейт.Ошондой эле көптөгөн жаштардын сүймөнчүлүгүнө ээ болгон жарыктар менен кооздолгон көптөгөн таза кызыл тунук шарлар бар.
Бирок, суутек шарлары өтө кооптуу.Суутек абада болуп, статикалык электр энергиясын пайда кылуу үчүн башка объекттер менен сүртүлгөндөн кийин же ачык жалынга туш болгондо, ал оңой жарылат.2017-жылы Нанкин шаарында төрт жаш бала онлайн режиминде алты кызыл шар сатып алганы, бирок алардын бири тамеки чегип жатканда кокусунан шарларга учкун чачып кеткени кабарланган.Натыйжада алты шар биринин артынан бири жарылып, бир нече адам катуу күйүп кеткен.Алардын экөөнүн колдорунда ыйлаакчалар да чыгып, бетинен күйүк II даражага жеткен.
Коопсуздук үчүн базарда дагы бир “гелий шарынын” түрү пайда болду.Ал жарылуу жана күйүү оңой эмес жана суутек шарына караганда коопсуз.
Эмне үчүн гелий шарларын колдонушат
Келиңиз, адегенде гелий эмне үчүн шарларды уча аларын түшүнөлү.
Шарлардагы жалпы толтуруучу газдар суутек жана гелий.Бул эки газдын тыгыздыгы абадан төмөн болгондуктан, суутектин тыгыздыгы 0,09кг/м3, гелийдин тыгыздыгы 0,18кг/м3, абанын тыгыздыгы 1,29кг/м3.Ошондуктан, үчөө жолукканда, тыгызыраак аба аларды акырын көтөрүп, шар сүзүү жөндөмдүүлүгүнө жараша тынымсыз өйдө карай калкып турат.
Чынында, тыгыздыгы абадан төмөн болгон көптөгөн газдар бар, мисалы, тыгыздыгы 0,77 кг/м3 болгон аммиак.Бирок аммиактын жыты абдан дүүлүктүрүүчү болгондуктан, теринин былжыр челине жана конъюнктивага оңой сиңип, кыжырданууну жана сезгенүүнү пайда кылат.Коопсуздук максатында аммиакты баллонго толтурууга болбойт.
Гелийдин тыгыздыгы аз гана эмес, аны күйгүзүү да кыйын, ошондуктан ал суутектин эң мыкты алмаштыруучусу болуп калды.
Гелийди гана эмес, кеңири колдонууга болот.
Гелий кеңири колдонулат
Эгерде сиз гелийди шарларды толтуруу үчүн гана колдонсо болот деп ойлосоңуз, анда жаңылышасыз.Чынында, гелийдин бизге бул таасири көбүрөөк.Бирок, гелий пайдасыз эмес.Ал тургай, аскердик өнөр жай, илимий изилдөө, өнөр жай жана башка көптөгөн тармактарда абдан маанилүү болуп саналат.
Металлды эритүү жана ширетүү учурунда гелий кычкылтекти бөлүп ала алат, ошондуктан аны объекттер менен кычкылтектин ортосундагы химиялык реакцияны болтурбоо үчүн коргоочу чөйрөнү түзүү үчүн колдонсо болот.
Мындан тышкары, гелий өтө төмөн кайноо температурасына ээ жана муздаткыч катары да колдонулушу мүмкүн.Суюк гелий атомдук реакторлор үчүн муздаткыч жана тазалоочу каражат катары кеңири колдонулат.Ошол эле учурда, ал ошондой эле суюк ракета отун күчөткүч жана күчөткүч катары колдонулушу мүмкүн.Орточо эсеп менен НАСА илимий изилдөөлөрдө жыл сайын жүз миллиондогон куб фут гелийди колдонот.
Гелий биздин жашообуздун көп жерлеринде да колдонулат.Мысал учин, дирижабльлар хем гелий билен долдурыляр.Гелийдин тыгыздыгы суутектен бир аз жогору болсо да, гелий толтурулган шарлардын жана дирижабльдердин көтөрүү жөндөмдүүлүгү бирдей көлөмдөгү суутек шарлары менен дирижабльдердин 93% түзөт жана көп деле айырма жок.
Болгондо да, гелий толтурулган дирижабль жана шарлар күйбөйт да, жарылбайт жана суутектен алда канча коопсуз.1915-жылы Германия биринчи жолу гелийди дирижабльдерди толтуруу үчүн газ катары колдонгон.Эгер гелий жетишсиз болсо, аба ырайын өлчөө үчүн колдонулган шарлар жана космос кемелери иштөө үчүн абага көтөрүлө албай калышы мүмкүн.
Мындан тышкары, гелийди сууга түшүүчү костюмдарда, неондук жарыктарда, жогорку басымдагы индикаторлордо жана башка буюмдарда, ошондой эле аз өлчөмдө гелийди камтыган базарда сатылган микросхемалардын пакеттөө пакеттеринде да колдонсо болот.
Билдирүү убактысы: 09-ноябрь, 2020-жыл